Photograph showing Nelson Handball Court, taken in July 2021 and donated by Iestyn Hughes. (Ref: DD2022_004_002). Believed to have been built by the Irish migrants who settled in Nelson 150 years ago, the handball, or wallball, court at Nelson is the only outdoor three-wall court in the UK and is now a grade II listed building.

Comisiwn Brenhinol Archif & Llyfrgell Bwletin o Ddeunydd Newydd ei Gatalogio – Chwefror 2023

Croeso i’r rhifyn diweddaraf o Fwletin Archifau a Llyfrgell Cofnod Henebion Cenedlaethol Cymru (CHCC). Gellir gweld yr eitemau archifol a’r llyfrau llyfrgell ac erthyglau o gylchgronau yn ein hystafell ddarllen gyhoeddus. Gellir gweld y deunydd archifol ar Coflein hefyd yn coflein.gov.uk. Gellir dod o hyd i bob cyhoeddiad yn ein Catalog Llyfrgell ar-lein.

Rydym ar agor i’r cyhoedd ar yr adegau canlynol:
Rydym ni ar agor ar Ddydd Llun, Dydd Mawrth a Dydd Iau rhwng 9:30 a 16:00, ac ar Ddydd Mercher rhwng 10:30 a 16:30.

Fe’ch cynghorir i wneud apwyntiad.

Archif

Mae eitemau archif wedi’u hychwanegu i’r casgliadau canlynol yn ystod y mis diwethaf:

Copïau caled yw llawer o’r eitemau hyn, sy’n cynnwys cynlluniau ar raddfa fawr, ffotograffau ac adroddiadau, ac maent ar gael i’w gweld yn ein hystafell chwilio yn Aberystwyth. Mae eitemau eraill yn rhai digidol y gellir eu gweld ar ein catalog ar-lein Coflein.

Dyma rai o’r eitemau sydd wedi’u catalogio erbyn hyn ac sydd ar gael ar Coflein:

Mae’r graffiti a baentiwyd ar dalcen adfeiliedig bwthyn o’r enw Troed-y-rhiw, sef ‘Cofiwch Dryweryn’, fe’i rhoddwyd gan Charles Green. — Mae’r graffiti a baentiwyd ar dalcen adfeiliedig bwthyn o’r enw Troed-y-rhiw, sef ‘Cofiwch Dryweryn’, yn annog pobl i gofio am Gwm Tryweryn ger y Bala, a foddwyd gan gronfa ddŵr, Llyn Celyn, yn 1965. Adnewyddwyd ac ailbaentiwyd y graffiti ar wahanol adegau dros y blynyddoedd gan ddefnyddio’r un slogan, a’r tro diwethaf i hynny ddigwydd oedd yn dilyn fandaliaeth yn 2019.

Mae’r ffotograff cyntaf yn dangos graffiti cynharach ar y wal. Fe’i tynnwyd yn oddeutu 1988 ac fe’i rhoddwyd gan Cathy Evans. (Cyf.: DD2023_003). Mae’r ail ffotograff yn dangos y wal yn dilyn fandaliaeth yn ddiweddar. Fe’i tynnwyd ar 13 Ebrill 2019 ac fe’i rhoddwyd gan Charles Green. (Cyf.: DD2023_002_13).

Gallwch weld mwy yn ein cofnod safle yma: https://coflein.gov.uk/cy/safle/305925/

Ffynnon sanctaidd ger Cegidfa yw Ffynnon y Drindod, ac fel rheol byddai pobl leol yn mynd ar bererindod iddi ar Sul y Drindod (4 Mehefin). Tynnwyd y ffotograff hwn o’r ffynnon ym mis Chwefror 2023 ac fe’i rhoddwyd gan David Mark Lloyd. (Cyf.: DD2023_004_02).

Gallwch weld mwy yn ein cofnod safle yma: https://coflein.gov.uk/cy/safle/32459/

Ffotograff o Gwrt Pêl-law Nelson, a dynnwyd ym mis Gorffennaf 2021 ac a roddwyd gan Iestyn Hughes. (Cyf.: DD2022_004_002). Credir iddo gael ei adeiladu gan y mudwyr Gwyddelig a ymgartrefodd yn Nelson 150 o flynyddoedd yn ôl. Y cwrt pêl-law, neu bêl-wal, yn Nelson yw’r unig gwrt â thair wal yn yr awyr agored sydd i’w gael yn y DU. Mae’n adeilad rhestredig Gradd II erbyn hyn.

Gallwch weld mwy yn ein cofnod safle yma: https://coflein.gov.uk/cy/safle/32811/

Comisiynwyd Archaeoleg y Mynyddoedd Duon/Geomatics Ltd ac ArchaeoDomus yn 2021 i gynnal arolwg ffotogrametrig o do mansard Neuadd Dewi Sant yng Nghaerdydd. Nod yr arolwg oedd cynhyrchu modelau ffotogrametrig 3D mesuredig, cywir o’r to. Dyma ddelwedd fosäig dryloyw gyfunol yn dilyn yr arolwg. (Cyf.: BMA_003_002).

Gallwch weld mwy yn ein cofnod safle yma: https://coflein.gov.uk/cy/archif/2023-02-06_5431/hierarchaeth/

Llyfrau

Mae ein llyfrau a’n cyfnodolion i gyd wedi’u cofnodi ar Gatalog Llyfrgell y Comisiwn Brenhinol ac mae modd eu gweld yn ein Llyfrgell a’n Hystafell Chwilio.

Ballesteros y Beretta, Antonio. 1918. Historia de España y su influencia en la historia universal. Barcelona: P. Salvat.
Barratt, Nick. 2002. House History Starter Pack. Richmond: Public Record Office.
Barratt, Nick. 2001. Tracing the History of Your House. Richmond: Public Record Office.
Cooper, Denis. 1983. Coins and Minting. Princes Riseborough: Shire.
Griffiths, Seren, ed. 2022. Scientific Dating in Archaeology. Oxford: Oxbow Books.
Harding, D. W. 2023. Rethinking Roundhouses: Later Prehistoric Settlement in Britain and Beyond. Oxford: Oxford University Press.
Lahey, Stephen E. 2019. The Hussites. Leeds: Arc Humanities Press.
Olding, Frank. 2004. Abergavenny: The Urban Archaeology. Abergavenny: Abergavenny Local History Society.
Scott, Sarah. 2000. Art and society in fourth-century Britain: Villa Mosaics in Context. Oxford: Oxford University School of Archaeology.
Taylor, Maisie. 1981. Wood in Archaeology. Princes Riseborough: Shire.
Wagner, G.A. 1983. Thermoluminescence Dating. Strasbourg: European Science Foundation.

Cyfnodolion

The Archaeological Journal Cyfrol 179 (2022).
Archaeology Ireland Cyfrol 36, Rhan 04, Rhifyn 142 (Gaeaf 2022).
The Architects’ Journal Cyfrol 244 Rhannau 16 a 22 (2017), Cyfrol 245 Rhannau 01 a 04 (2018), Cyfrol 250 Rhannau 01-02 (Ionawr-Chwefror 2023).
Architects’ Journal: Specification (Mawrth a Mai 2018, Chwefror 2023).
The Architectural Review Cyfrolau 1127-1139 (Ionawr 1991-Ionawr 1992), 1150-1152 (Rhagfyr 1992-Chwefror 1993), 1159-1173 (Medi 1993-Tachwedd 1994), 1210-1216 (Rhagfyr 1997-Mehefin 1998), 1223-1305 (Ionawr 1999-Tachwedd 2005), 1393-1397 (Mawrth-Gorffennaf 2013) a 1403-1452 (Ionawr 2014-Mehefin 2018).
Architecture Today Cyfrolau 278 a 286 (Mai 2017 a Mawrth 2018).
British Archaeology Cyfrol 189 (Mawrth/Ebrill 2023).
Casemate Cyfrol 126 (Ionawr 2023).
Essex Historic Buildings Group Newsletter (Chwefror 2023).
Heritage Now: The Magazine of Historic Buildings & Places Cyfrol 001 (Gaeaf 2023).
Landscapes Cyfrol 23 (Rhif 1, Gorffennaf 2022).
Medieval Settlement Research Cyfrol 37 (2022).
Post-Medieval Archaeology Cyfrol 56, Rhannau 2 a 3 (2022).
Proceedings of the Prehistoric Society Cyfrol 88 (2022).
Tijdschrift van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Rhan 01 (2023).
Trafodion Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion Cyfrol 28 (2022).
Vernacular Architecture Group Newsletter Cyfrol 84 (Chwefror 2023).
Welsh Railways Research Circle Newsletter Cyfrol 172 (Gaeaf 2022).
World Architecture Cyfrolau 006, 015 a 017 (1990-1992).
World Architecture Festival Winners’ Catalogue (2017/18).
Yorkshire Buildings: The Journal of the Yorkshire Vernacular Buildings Study Group Cyfrol 49 (2021).

Cylchgronau: gwasanaeth ymwybyddiaeth gyfredol

British Archaeology Cyfrol 189 (Mawrth/Ebrill 2023), t. 46 Culver Hole, Gower: a medieval dove house, Mick Sharp.
Heritage Now Cyfrol 01 (Gaeaf 2023), t.7 Casework: The Dymock Arms, Penley, Wrexham, t.14 Bethania Chapel, London Road, Neath.
Landscapes Cyfrol 23 (Rhif 1, Gorffennaf 2022), t.1-47 The Archaeology of Abbey Wood, Strata Florida, Ceredigion, Wales, David Austin, Jemma Bezant a Louise Barker.
Medieval Settlement Research Cyfrol 37 (2022), t.22-39 War, peace and pollen: examining the landscape of later medieval Wales, Tudur Davies.
Vernacular Architecture Group Newsletter Cyfrol 84 (Chwefror 2023), t.10-13 Conference Reports: VAG Training Conference in Ruthin, North Wales – 1 and 2 October 2022.

Cysylltwch â ni

Os oes gennych unrhyw sylwadau neu ymholiadau, mae croeso i chi gysylltu â ni:Gwasanaeth Llyfrgell ac Ymholiadau CHCC
Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru
Ffordd Penglais
Aberystwyth
Ceredigion SY23 3BU

Ffôn: +44 (0)1970 621200
E-bost: chc.cymru@cbhc.gov.uk
Gwefan: cbhc.gov.uk

Croesewir gohebiaeth yn y Gymraeg a’r Saesneg | Correspondence welcomed in Welsh and English

03/17/2023