Comisiwn Brenhinol Archif & Llyfrgell Bwletin o Ddeunydd Newydd ei Gatalogio – Ebrill 2019

Croeso i’r rhifyn diweddaraf o Fwletin Archifau a Llyfrgell Cofnod Henebion Cenedlaethol Cymru (CHCC). Gellir gweld yr eitemau archifol a’r llyfrau llyfrgell ac erthyglau o gylchgronau yn ein hystafell ddarllen gyhoeddus. Gellir gweld y deunydd archifol ar Coflein hefyd yn coflein.gov.uk. Gellir dod o hyd i bob cyhoeddiad yn ein Catalog Llyfrgell ar-lein.

Rydym ar agor i’r cyhoedd ar yr adegau canlynol:
Dydd Llun – Dydd Gwener 09.30 – 16.00,
Dydd Mercher 10.30 – 16.30.
Fe’ch cynghorir i wneud apwyntiad.

Archifau

Gwybodaeth Ychwanegol

Ffotograffau a dogfennau’n ymwneud ag Ysgol Epworth, Y Rhyl, a roddwyd gan Mary Wild: Cyfeirnod NPRN 415588

Adroddiadau/Gwerthusiadau Archaeolegol (nid gan yr Ymddiriedolaethau Archaeolegol)

Adroddiadau’n ymwneud â:

• Gwaith cloddio ar y safle Brythonig-Rufeinig yn Whitewall Brake, Ardal Hyfforddi Caer-went, Ystad Hyfforddiant Amddiffyn Cymru, 2012-2017: Cyfeirnod AENT42_16

Archifau Prosiect Archaeoleg Cymru

Archifau prosiect yn ymwneud â:

• Tir ger yr A470 (Maesmawr Field), Caersws, Powys, 2018: Cyfeirnod AWP_297
• Tir o fewn Clwb Pêl-droed Llanidloes (Powys), 2018: Cyfeirnod AWP_298
• Tir ym Mugeildy, Trefyclo, Powys, 2012: Cyfeirnod AWP_299
• Tyrbin Gwynt Cymunedol Awel Deg, Y Ferwig, Ceredigion, 2013: Cyfeirnod AWP_300
• Llety Ifan Hen, Bont-goch, 2014: Cyfeirnod AWP_301

Adroddiadau Archaeolegol Castlering

Adroddiadau’n ymwneud â:

• Castle View, Stryd y Castell, Holt, Wrecsam, 2019: Cyfeirnod CAS1_09
• Y tu cefn i Westy’r Wynnstay, Stryd y Bont, Llangollen, 2018: Cyfeirnod CAS1_10

Archif y Prosiect CHERISH

Arolygon rhagchwilio o’r awyr man cychwyn, yr ymgymerwyd â hwy yn ystod 2017 fel rhan o’r Prosiect CHERISH, yn ymwneud â:

• Ty’n y Graig: Cyfeirnod CH2019_111
• Traeth Llanbedrog: Cyfeirnod CH2019_112
• Caer Belan: Cyfeirnod CH2019_113
• Aberdaron: Cyfeirnod CH2019_114
• Aber-soch: Cyfeirnod CH2019_115
• Cricieth: Cyfeirnod CH2019_116
• Y Borth: Cyfeirnod CH2019_117
• Eglwys y Santes Fair, Aberdaron: Cyfeirnod CH2019_118
• Eglwys Sant Merin, Aberdaron: Cyfeirnod CH2019_119
• Eglwys Sant Tanwg, Llandanwg: Cyfeirnod CH2019_120
• Nant Castell a Phen y Gaer: Cyfeirnod CH2019_121 
• Harlech: Cyfeirnod CH2019_122
• Cricieth a Chastell Cricieth: Cyfeirnod CH2019_123
• Siambr Gladdu’r Rhiw: Cyfeirnod CH2019_124
• Tomen Fawr: Cyfeirnod CH2019_125 
• Dinas Dinlle: Cyfeirnod CH2019_126
• Gwersyll Pared Mawr: Cyfeirnod CH2019_127
• Y Friog: Cyfeirnod CH2019_128
• Morfa Nefyn: Cyfeirnod CH2019_129
• Llanbedrog: Cyfeirnod CH2019_130
• Sarn Gynfelyn a’r Wallog: Cyfeirnod CH2019_131
• Amddiffynfeydd Gwrth-Oresgyniad Y Friog: Cyfeirnod CH2019_132
• Cylch Cytiau a Chaeau i’r de o’r Rhiw: Cyfeirnod CH2019_133
• Mynydd y Graig: Cyfeirnod CH2019_134
• Caer Bentir Dinas: Cyfeirnod CH2019_135
• Eglwys Sant Aelrhiw, Aberdaron: Cyfeirnod CH2019_136
• Trwyn Porth Dinllaen: Cyfeirnod CH2019_137
• Beddrod Siambr Cilan Uchaf: Cyfeirnod CH2019_138
• Maes Awyr Llanbedr: Cyfeirnod CH2019_139
• Magl Pysgod Llwyngwril: Cyfeirnod CH2019_140
• Nefyn: Cyfeirnod CH2019_141
• Aber-porth: Cyfeirnod CH2019_142
• Caffi Morannedd: Cyfeirnod CH2019_143
• Cyfundrefn Caeau Mynydd Cilan: Cyfeirnod CH2019_144
• Hafan y Môr: Cyfeirnod CH2019_145
• Harbwr Pwllheli: Cyfeirnod CH2019_146 
• Tywyn: Cyfeirnod CH2019_147 
• Ynys Enlli: Cyfeirnod CH2019_148
• Porth Dinllaen: Cyfeirnod CH2019_149
• Pafiliwn Pwllheli: Cyfeirnod CH2019_150
• Ynys Lochtyn: Cyfeirnod CH2019_151
• Y Weinyddiaeth Gyflenwi, Ynys-las: Cyfeirnod CH2019_152
• Cerrig y Barcdy: Cyfeirnod CH2019_153 
• Gorsaf Rybuddio Mynydd Mawr: Cyfeirnod CH2019_154
• Trwyn Gwningaer: Cyfeirnod CH2019_155
• Carreg y Defaid: Cyfeirnod CH2019_156
• Ynys Tudwal Fach: Cyfeirnod CH2019_157
• Tirwedd Arfordirol Mynachdy’r Graig: Cyfeirnod CH2019_158 
• Lloc Tanforhesgan: Cyfeirnod CH2019_159
• Harbwr Penrhyn Nefyn: Cyfeirnod CH2019_160
• Mochras (Shell Island): Cyfeirnod CH2019_161
• Traeth Morfa Bychan (Black Rock Sands): Cyfeirnod CH2019_162
• Y FOSIL a Thraeth y Warren ar benllanw: Cyfeirnod CH2019_163
• Lloc Amddiffynnol Ymwlch: Cyfeirnod CH2019_164
• Cyfundrefn Caeau Carreg: Cyfeirnod CH2019_165
• Mawn ar Draeth y Warren: Cyfeirnod CH2019_166
• Porth Dinllaen: Cyfeirnod CH2019_167
• Porth Sgadan: Cyfeirnod CH2019_168
• Ynysoedd Tudwal: Cyfeirnod CH2019_169
• Ynys Tudwal Fawr: Cyfeirnod CH2019_170
• Penychain: Cyfeirnod CH2019_171
• Gwarchodfa Natur Genedlaethol Morfa Harlech: Cyfeirnod CH2019_172 
• Erydiad Arfordirol, Porth Neigwl: Cyfeirnod CH2019_173
• Maen Gwenonwy: Cyfeirnod CH2019_174
• Fferm Porth Dinllaen: Cyfeirnod CH2019_175
• Gorsaf Bad Achub Porth Dinllaen: Cyfeirnod CH2019_176
• Mynydd Cwmwd: Cyfeirnod CH2019_177
• Tirwedd Porth Neigwl: Cyfeirnod CH2019_178
• Ynys Gwylan: Cyfeirnod CH2019_179

Archifau Prosiect Ymddiriedolaeth Archaeolegol Clwyd-Powys

Archifau prosiect yn ymwneud â:

• Plas Uchaf, Chwitffordd, Sir y Fflint, 2016-2018: Cyfeirnod CPATP_008

• Caer Rufeinig Cefn-caer, Pennal, 2017: Cyfeirnod CPATP_009
• Little Acre, Ffordun, 2017: Cyfeirnod CPATP_010
• Melidan Road, Dyserth, 2018: Cyfeirnod CPATP_011
• Eglwys Sant Cynhafal, Llangynhafal, Sir Ddinbych, 2018: Cyfeirnod CPATP_012
• Ysgubor, Hillside Cottage, Meifod, Powys, 2018: Cyfeirnod CPATP_013
• The Coach House, Maenol, Llanidloes, 2019: Cyfeirnod CPATP_014

Y Casgliad Cofnodi Brys

Arolygon ffotograffig a chynlluniau adeiladu’n ymwneud â:

• Pencerrig Pellaf, Ffordd Uchaf, Harlech, 2017-2019: NPRN 424200
• Beudy yn Nhreowen, Llanwarw, 2018-2019: NPRN 43380

Y Casgliad Rhoddion Digidol Cyffredinol

Deunydd digidol, sef:

• Copïau o dudalennau o albwm teuluol a etifeddwyd gan David Redhead: yn cynnwys un ddelwedd o Blas Uchaf a phedair delwedd o Chwareli Llechi’r New Cambrian, dyddiedig 1908-1911: Cyfeirnod DD2019_005
• Ffotograffau’n dangos nodweddion o Eglwys Sant Luc, Pontnewynydd, a drosglwyddwyd i Eglwys Ioan Fedyddiwr yn Trowbridge ar ôl i Eglwys Sant Luc gael ei dymchwel: Cyfeirnod DD2019_006
• Ffotograffau’n dangos marciau ar Bont Rhyd-y-Goleu: cafodd y lluniau eu tynnu pan adnewyddwyd y bont yn 2019: Cyfeirnod DD2019_007

Archifau Prosiect Ymddiriedolaeth Archaeolegol Gwynedd

Archifau prosiect yn ymwneud â:

• Bryn Moel, Dolwyddelan, 2017: Cyfeirnod GATP_055
• Safle modurdy canolog, Rhuthun, Sir Ddinbych, 2017: Cyfeirnod GATP_056
• Eithinfynydd, Dyffryn Ardudwy, 2016: Cyfeirnod GATP_057
• Wal gynnal Benarth Road, Conwy, 2017: Cyfeirnod GATP_058
• Adnewyddu prif bibell ddŵr, Dolgellau, 2017: Cyfeirnod GATP_059
• Chwarel y Penrhyn, Bethesda, 2017: Cyfeirnod GATP_060
• Plas Newydd, Ynys Môn, 2017: Cyfeirnod GATP_061
• Llain Delyn, Gwalchmai, 2017: Cyfeirnod GATP_062
• Pen-yr-Orsedd, Ystad Ddiwydiannol Llangefni, Ynys Môn, 2018: Cyfeirnod GATP_063
• Ty’n y Celyn, Llanbedr Dyffryn, Sir Ddinbych, 2018: Cyfeirnod GATP_064
• Gwaith trin dŵr gwastraff Seion, Seion, Gwynedd, 2018: Cyfeirnod GATP_065
• Tomen Fawr, Llanystumdwy, 2018-2019: Cyfeirnod GATP_066
• Chwarel y Penrhyn, Bethesda, 2018: Cyfeirnod GATP_067
• Plas Celynin, Henryd, Conwy, 2018: Cyfeirnod GATP_068
• Parc Cinmel, Abergele, Conwy, 2018: Cyfeirnod GATP_069
• Gwynle, Y Bala, Gwynedd, 2018: Cyfeirnod GATP_070
• Cronfa Ddŵr Gelli Gain, Gwynedd, 2018-2019: Cyfeirnod GATP_071
• Llyn Brân, Gwynedd, 2018-2019: Cyfeirnod GATP_072

Archif Prosiectau Headland Archaeology

Archifau prosiect yn ymwneud â:

• Ysgol Bro Hyddgen, Machynlleth, 2018: Cyfeirnod HAP029

Ffotograffiaeth Ddigidol yr Ymchwilwyr

Arolwg ffotograffig yr ymchwilwyr ar ran y Prosiect CHERISH yn ymwneud â:

• The Nab Head, Safle I: Cyfeirnod DS2019_021

Awyrluniau Digidol Arosgo Lliw CBHC

Awyrluniau digidol lliw yn ymwneud â:

• Penrhyncoch gydag Eglwys Sant Ioan, ysgol y pentref a’r cae pêl-droed yn y canol, 2013: Cyfeirnod AP2019_407
• Llanilar, gydag Eglwys Sant Ilar yn y canol, 2013: Cyfeirnod AP2019_408
• Crug crwn Banc Llety Ifan Hen, Salem, 2015: Cyfeirnod AP2019_409
• Silian, 2013: Cyfeirnod AP2019_410
• Bryngaer Gwersyll Daren a Mwynglawdd Cwmsebon, 2013: Cyfeirnod AP2019_411
• Cronfa Ddŵr ac Argae Llyn Clywedog, 2015: Cyfeirnod AP2019_412
• Castle Hill, Llanilar, 2015: Cyfeirnod AP2019_413
• Carn Breseb ar Lethrau Dwyreiniol Mynydd Preseli, 2013: Cyfeirnod AP2019_414
• Carneddau, Blaen-glasffrwd, 2013: Cyfeirnod AP2019_415
• Fferm Cerrig-tranau-uchaf, 2013: Cyfeirnod AP2019_416
• Fferm Fagwr-fawr, i’r dwyrain o Bonterwyd, 2013: Cyfeirnod AP2019_417
• Fferm Fuches-gau, Ponterwyd, 2013: Cyfeirnod AP2019_418
• Fferm yr Hafod, i’r de-orllewin o Gastellnewydd Emlyn, 2013: Cyfeirnod AP2019_419
• Fferm Nant-yr-Hafod, gyda gardd gron addurnol o bosibl – wedi’i datgelu gan yr haenen ysgafn o eira, 2013: Cyfeirnod AP2019_420
• Fferm Llety-Ifan-Hen a Fferm Cwm Glo, ger Bont-goch, 2013: Cyfeirnod AP2019_421
• Llynnoedd Ieuan, i’r dwyrain o Bonterwyd, 2013: Cyfeirnod AP2019_422
• Lloc Cae Modern, Coedwig Hafren, Llanidloes, 2013: Cyfeirnod AP2019_423
• Toriad Mawn Ôl-ganoloesol yn Uwchdiroedd Cymru, 2013: Cyfeirnod AP2019_424
• Hen derfyn cae yn Fferm Rhiw-gwraidd, ger Llanilar, 2013: Cyfeirnod AP2019_425
• Lloc heb ei ddyddio ym Metws Bledrws, 2013: Cyfeirnod AP2019_426
• Mwynglawdd Plwm Mynydd Gorddu, i’r gorllewin o Bont-Goch, 2013: Cyfeirnod AP2019_427
• Bryngaer Gaer Fawr, i’r gogledd o Ledrod, 2013: Cyfeirnod AP2019_428
• Y dirwedd o amgylch Mwynglawdd Plwm Clara United, i’r gorllewin o Bonterwyd, 2013: Cyfeirnod AP2019_429

Cyfnodolion

Antiquaries Journal Cyfrol 97 (2017).

Architects Journal Cyfrol246 (Rhan 06, 28 Mawrth 2019 a Rhan 07, 11 Ebrill 2019).

Architects Journal Specification Mawrth (2019).

ASCHB Cyfrol 41 (2019).

British Archaeology Cyfrol 166 (Mai/Mehefin 2019).

Brycheiniog Cyfrol 50 (2019).

Capel Newsletter Cyfrol 74 (Gwanwyn 2019).

Cartographic Journal Cyfrol 55 (Rhifyn 4, Tachwedd 2018).

Essex Historic Buildings Group Newsletter Cyfrol 3 (Mawrth 2019).

Gower Society Newsletter Gwanwyn (2019).

Morgannwg, Cyfrol 62 (2018).

Panel for Historical Engineering Works Newsletter Rhifyn 160 (Mawrth 2019).

Pen Cambria: the magazine of Mid-Wales Cyfrol 40 (Gwanwyn 2019).

Railway and Canal Historical Society Bulletin Cyfrol 479 (Mai 2019).

Transactions of the Honourable Society of Cymmrodorion Cyfrol 24 (2018).

VASSA Journal Cyfrol 34 (Tachwedd 2018).

Cymdeithas Melinau Cymru Newsletter Welsh Mills Society / Cyfrol 135 (Ebrill 2019).

Welsh Railways Research Circle Cyfrol 158 (Gwanwyn, 2019).

Welsh Stone Forum Newsletter Rhifyn 16 (Mawrth 2019).

Cylchgronau: Ymwybyddiaeth Gyfredol

Antiquaries Journal Cyfrol 97 (2017) t.1-26, ‘Early Neolithic enclosures in Wales: a review of the evidence in light of recent discoveries at Caerau, Cardiff’, Oliver Davis a Niall Sharples.

British Archaeology Cyfrol 166 (Mai/Mehefin 2019) t.13 llythyr, ‘Cardiff Blues’, am symud 80 o gerrig gleision o Breseli i Gôr y Cewri. T.59 ‘CBA Network – WOOLOLOGY!?’ 18/19 Mai 2019 – bydd CBA Cymru ar y cyd â CPAT yn ystyried y cysylltiadau rhwng defnyddio gwlân, magu defaid ac archaeoleg.

Panel for Historical Engineering Works Newsletter Rhifyn 160 (Mawrth 2019) t.6, cyflwyno plac yn coffáu gwaith y peiriannydd a’r meistr haearn William Menelaus ym Mhenderyn, Aberdâr.

Cysylltwch â ni

Os oes gennych unrhyw sylwadau neu ymholiadau, mae croeso i chi gysylltu â ni:

Gwasanaeth Llyfrgell ac Ymholiadau CHCC
Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru
Ffordd Penglais
Aberystwyth
Ceredigion SY23 3BU

Ffôn: +44 (0)1970 621200
Ffacs: +44 (0)1970 627701
E-bost: chc.cymru@cbhc.gov.uk
Gwefan: cbhc.gov.ukCroesewir gohebiaeth yn y Gymraeg a’r Saesneg | Correspondence welcomed in Welsh and English

05/07/2019