
Comisiwn Brenhinol Archif & Llyfrgell Bwletin o Ddeunydd Newydd ei Gatalogio – Mawrth 2019
Croeso i’r rhifyn diweddaraf o Fwletin Archifau a Llyfrgell Cofnod Henebion Cenedlaethol Cymru (CHCC). Gellir gweld yr eitemau archifol a’r llyfrau llyfrgell ac erthyglau o gylchgronau yn ein hystafell ddarllen gyhoeddus. Gellir gweld y deunydd archifol ar Coflein hefyd yn www.coflein.gov.uk. Gellir dod o hyd i bob cyhoeddiad yn ein Catalog Llyfrgell ar-lein.
Rydym ar agor i’r cyhoedd ar yr adegau canlynol:
Dydd Llun – Dydd Gwener 09.30 – 16.00,
Dydd Mercher 10.30 – 16.30.
Fe’ch cynghorir i wneud apwyntiad.
Archifau

Casgliad Henebion mewn Gofal Cadw: Cyfeirnodau CMC/PA/540 – CMC/PA/896
Copïau digidol o ddelweddau’n ymwneud â nifer helaeth o henebion sydd yng ngofal yng Nghymru.
Dyddiadau a gwmpesir: 1920-1977
Y Casgliad Cofnodi Brys: Cyfeirnod ERC2019_002
Cofnodion hanesyddol, ac arolwg ffotograffig, yn ymweud â 27-29 Heol y Gadeirlan, Caerdydd; wedi’u cynhyrchu gan Edwards Hart: NPRN 424135 a 424136.
Dyddiadau a gwmpesir: 2018
Casgliad Cyngor Sir y Fflint: Cyfeirnod FCCC/02
Grŵp o ranfapiau anodedig (yn cynnwys map allwedd yn dangos y 25 Ward Dosbarth), a ffotograffau lliw, yn deillio o arolwg o eglwysi a chapeli o fewn ardal Cyngor Dosbarth Alun a Glannau Dyfrdwy.
Dyddiadau a gwmpesir: 1993

Ffotograffiaeth Ddigidol yr Ymchwilwyr
Delweddau digidol, wedi’u tynnu gan Ymchwilwyr y Comisiwn, yn ymwneud ag:
- Yr Eglwys Fethodistaidd Rydd Unedig, sydd bellach yn Deml Seiri Rhyddion, yng Nghaerdydd, 2019: Cyfeirnod DS2019_014
- Eglwys Gatholig a Neuadd Sant Joseph, Aberafon, 2016: Cyfeirnod DS2019_015
- Eglwys Gatholig y Santes Fair yn y Rhyl, 2019: Cyfeirnod DS2019_016
- Sefydliad y Rheilffordd, Bangor, 2016: Cyfeirnod DS2019_017
- Eglwys Gatholig yr Ysbryd Glân, Cricieth, 2019: Cyfeirnod DS2019_018
- Sinema y Plaza, Port Talbot, 2019: Cyfeirnod DS2019_019
- Gorsaf Bad Achub Biwmares, 2019: Cyfeirnod DS2019_020

Ffeiliau Safle Cofnod Henebion Cenedlaethol Cymru
Delweddau digidol yn ymwneud â llawer o safleoedd yng Nghymru sy’n ychwanegiadau newydd at y Casgliad o Ffeiliau Safle.
Dyddiadau a gwmpesir: 1935 – 1994
Archif y Prosiect Trysor: Cyfeirnodau TPA020 – TPA172
Archifau prosiect digidol yn ymwneud ag amryfal asesiadau amgylcheddol ac ymchwiliadau archaeolegol yng Nghymru.
Dyddiadau a gwmpesir: 2012-2017
Llyfrau
Mae ein holl lyfrau a chylchgronau wedi’u cofnodi yng Nghatalog Llyfrgell y Comisiwn Brenhinol a gellir eu gweld yn ein Llyfrgell ac Ystafell Ymchwil.
Aldrich, Megan a Buchanan, Alexandrina (Golygyddion). 2019. Thomas Rickman and the Victorians. London: The Victorian Society.
Bailey, Doug. 2018. Breaking the surface: an art/archaeology of prehistoric architecture. New York: Oxford University Press.
Blanchet, Elisabeth a Zhuravlyova, Sonia. 2018. Prefabs: a social and architectural history. Swindon: Historic England.
Bond, Roland. 2017. The ancient wells of Llŷn. Llwyndyrys, Pwllheli: Llygad Gwalch, 2017.
Burnham, Andy. 2018. The old stones: a field guide to the Megalithic sites of Britain and Ireland. London: Watkin Media.
Cowley, David a Crawford, James. 2014. Above Scotland: the national collection of aerial photography. Edinburgh: Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Scotland.
Crabtree, Pam J. 2018. Early medieval Britain: the rebirth of towns in the post – Roman West. Cambridge: Cambridge University Press.
Crawford, James. 2012. Scotland’s landscapes: the national collection of aerial photography. Edinburgh: Historic Environment Scotland.
Curl, James Stevens. 2018. Making dystopia: the strange rise and survival of architectural barbarism. Oxford: Oxford University Press.
Evans, Chris. 2010. Slave Wales: the Welsh and Atlantic slavery 1660-1850. Cardiff: University of Wales Press.
Francis, Jill. 2018. Gardens and gardening in early modern England and Wales. New Haven: Yale University Press.
Hedley, Gill. 2018. Free seats for all: the boom in church building after Waterloo. London: Umbria Press.
Johnson, Neal. 2017. Early Bronze Age round barrows of the Anglo-Welsh border. Oxford: BAR Publishing.
Jones, Evan T. a Stone, Richard [Golygyddion]. 2018. The world of the Newport Medieval ship: trade politics and shipping in the mid-fifteenth century. Cardiff: University of Wales Press.
Lavery, Brian. 2001. Maritime Scotland. London: Batsford.
Morgan, Richard. 2018. Place-names of Glamorgan, Cardiff: Welsh Academic Press.
Orme, Nicholas. 2018. Medieval pilgrimage: with a survey of Cornwall, Somerset and Bristol. Exeter: Impress Books.
Southern, Dave. 2018. The Croesor tramway: a history of the tramways and quarries of Cwm Croesor. Newton Abbot: Welsh Highland Railway Heritage Group.
Watson, Fiona a Dixon, Piers. 2018. A history of Scotland’s landscapes, Edinburgh: Historic Environment Scotland.
Gwahanlithiau o Lyfrgell y Grŵp Pensaernïaeth Werinol
Baumgarten, Karl. 1965. Die älteren Landarbeiterkaten in Mecklenburg, gwahanlith o Arbeit und Volksleben, (?), tt. 44-57. Rostock: Verlag Otto Schwartz and Co. Gottingen.
Baumgarten, Karl. 1982. Das Durchfahrtshaus in Vorpommern, gwahanlith o Griefswald-Stralsunder Jahrbuch, Band 13/14, tt. 236-241. Weimar: Hermann Böhlaus Nachfolger.
Deneux, Helen. 1927. L’évolution des charpentes du XIe au XVIIIe siècle, gwahanlith o L’architecture, (?), tt. 49-53, 57-60, 65-68, 73-75, 81-89. Paris: L’architecture.
Zimmerman, W.Haio. 1991. Erntebergung in Rutenberg und Diemen aus archäologischer und volkskundlicher Sicht, gwahanlith o Néprajzi Értesítö, LXXI-LXXIII, tt. 71-104. Budapest: Annales Musei Ethnographiae.
Cyfnodolion
Ancient Monuments Society Newsletter Rhan 1 (Gwanwyn 2019).
Ancient Monuments Society Transactions Cyfrol 063 (2019).
Antiquity Cyfrol 93 (Rhan 367, Chwefror 2019).
Architects’ Journal Cyfrol 246 (Rhifyn 4, 28/02/2019 a Rhifyn 5, 14/04/2019).
Ceredigion Cyfrol 18 (Rhifyn 2, 2018).
CHERISH: Newyddion Rhif 3 (Ionawr 2019).
Community Archaeology Cyfrol 06 (Rhifyn 1, Chwefror 2019).
Current Archaeology Cyfrolau 348 a 349 (Mawrth ac Ebrill 2019).
Current World Archaeology Cyfrol 094 (Ebrill/Mai 2019).
Essex Historic Buildings Group Newsletter Rhifyn 2 (Chwefror 2019).
Mausolus Gaeaf (2018/2019).
Railway and Canal Historical Society Bulletin Cyfrol 478 (Mawrth 2019).
Railway and Canal Historical Society Journal Cyfrol 39 (Rhan 7, Mawrth 2019).
The Victorian Cyfrol 60 (Mawrth 2019).
Tools and Trades History Society Newsletter Cyfrol 142 (Hilary 2019).
Journals: Current Awareness
Ancient Monuments Society Newsletter Rhan 1 (Gwanwyn 2019) t.7 Casework: Bodafon, Frankwell Street, Y Drenewydd, Powys; Gorsaf Reilffordd Tre-biwt, Caerdydd; t.9 Y Clwb Snwcer, Quay Street, Hwlffordd, Sir Benfro; t.10-11 Eglwys y Tabernacl, Coleshill Street, Treffynnon, Sir y Fflint; t.11-12 Capel y Ton, Tonyrefail, Morgannwg. T.13 Friends of Friendless Churches: Director’s Report Eglwys Sant Philip, Caerdeon; t.14 Eglwys Sant Cadog, Llangatwg Feibion Afel. T.16 Tales from Friends Churches: Eglwys Sant Dogfael, Meline, Sir Benfro; Eglwys Llanfaglan, Sir Gaernarfon. T. 24 Gleanings: National Lottery Heritage Fund Yr Hen Swyddfa Bost, Penmaenmawr, Gwynedd; Yr YMCA, Merthyr Tudful. T.25-26 Resilient Heritage Amgueddfa Lloyd George a Highgate, Gwynedd; Catalyst Cymru: Building Heritage Capacity; Neuadd Les Tylorstown, Rhondda, Morgannwg. T.30 Mae’r Ymddiriedolaeth Mawsolea a Henebion wedi diweddaru ei Rhestr ar-lein o Fawsolea ym Mhrydain ac Iwerddon. T.32 Threatened Places of Worship: Eglwys y Methodistiaid Wesleyaidd gynt, Stow Hill, Casnewydd, Gwent; Eglwys Sant Pedr, Wdig, Sir Benfro. T.38 Miscellaneous: Tirwedd Chwareli Gwynedd a Systemau Cludiant Gogledd Cymru – y Gweinidog Treftadaeth yn cyhoeddi bod y Llywodraeth yn cefnogi’r cais iddi gael ei dynodi’n Safle Treftadaeth Byd, 23 Hydref 2018.
Ancient Monuments Society Transactions Cyfrol 063 (2019) tt.7-40 The Slate Quarrymen’s Barracks of North-West Wales, Rhiain Bower. Tt.107-123 Review Essay: Nonconformist chapels: a Conservation Overview, Matthew Saunders.
Current Archaeology Cyfrol 348 (Mawrth 2019) tt.51-53 Witchcraft at Wern Wen: Interpreting the 19th century curse from north Wales, Catherine Rees a Richard Suggett.
Current Archaeology Cyfrol 346 (Ebrill 2019) tt.20-21 Horse Power: Pembrokeshire, Wales, Lucia Marchini.
Cysylltwch â ni
Os oes gennych unrhyw sylwadau neu ymholiadau, mae croeso i chi gysylltu â ni:
Gwasanaeth Llyfrgell ac Ymholiadau CHCC
Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru
Ffordd Penglais
Aberystwyth
Ceredigion SY23 3BU
Ffôn: +44 (0)1970 621200
Ffacs: +44 (0)1970 627701
E-bost: chc.cymru@cbhc.gov.uk
Gwefan: cbhc.gov.ukCroesewir gohebiaeth yn y Gymraeg a’r Saesneg | Correspondence welcomed in Welsh and English
01/04/2019