Rhestr o Enwau Lleoedd Hanesyddol

Casglu Rhestr o Enwau Lleoedd Hanesyddol Cymru

O dan Adran 34 o Ddeddf yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru) 2016 mae gofyn i Weinidogion Cymru lunio a chynnal rhestr o enwau lleoedd hanesyddol Cymru. Mae’n bleser gennym gadarnhau y caiff y ddyletswydd hon ei chyflawni drwy’r Comisiwn Brenhinol. Rydym ni’n gweithio ar ran Gwasanaeth Amgylchedd Hanesyddol Llywodraeth Cymru (Cadw) gyda nifer o gyrff eraill, gan gynnwys Ymddiriedolaethau Archaeolegol Cymru, Cymdeithas Enwau Lleoedd Cymru, Llyfrgell Genedlaethol Cymru a’r Ganolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd, i ymchwilio i sut y gellir gweithredu darpariaethau’r Ddeddf.

Pwrpas y Rhestr o Enwau Lleoedd Hanesyddol

Mynegai o enwau lleoliadau daearyddol a nodir mewn ffynonellau a oedd ar gael cyn y Rhyfel Byd Cyntaf fydd y Rhestr o Enwau Lleoedd Hanesyddol.  Gan fanteisio ar ymchwil cyfoes i enwau lleoedd, bydd y Rhestr yn cynnwys y gwahanol ffurfiau a sillafiadau a ddefnyddid i gofnodi adeiladweithiau neu adeiladau ar hyd y canrifoedd.

Pwrpas y Rhestr yw:

• darparu mynediad hwylus i un ffynhonnell ganolog o wybodaeth am enwau lleoedd hanesyddol
• codi ymwybyddiaeth o werth enwau lleoedd hanesyddol
• cynorthwyo’r rheiny sy’n gwneud penderfyniadau

Canlyniadau

Bydd y Rhestr o Enwau Lleoedd Hanesyddol ar gael i’r cyhoedd ac i ddefnyddwyr proffesiynol fel ei gilydd. Fe fydd hi’n:

• Cronfa ddata ofodol fyw y gellir ei holi sy’n hygyrch i bob Cofnod Amgylchedd Hanesyddol, Awdurdod Cynllunio Lleol ac Adran o’r Llywodraeth yng Nghymru, ac a gyhoeddir drwy Wasanaeth Nodwedd Gwe agored.
• Gwefan ddwyieithog at ddefnydd y cyhoedd sy’n cyflwyno’r data hyn o fewn system we-fapio chwiliadwy Cymru-gyfan ac sy’n galluogi defnyddwyr i lawrlwytho is-setiau o’r Rhestr ar alw.
• Rhestr ddynamig a fydd yn datblygu a thyfu dros amser.

 

Mae’r Rhestr ar gael nawr am ddim ar-lein ac mae’n gofnod datblygol o wybodaeth awdurdodol am enwau lleoedd hanesyddol a all gael ei ddefnyddio i:

• helpu’r cyhoedd i ddysgu am hanes eu cymunedau;
• cynorthwyo ymchwil academaidd; a
• llywio penderfyniadau ar reoli’r amgylchedd hanesyddol.

Mae aelod amser-llawn o’r staff yn gyfrifol am guraduro’r Rhestr ac ateb ymholiadau.

Ewch yn awr i enwaulleoeddhanesyddol.cbhc.gov.uk i ddarganfod hanesion cudd enwau lleoedd wrth eich ymyl chi ac ar hyd a lled Cymru.